Çelik Bilgin
İngilizcede bir tabir var: “Self-fulfilling prophecy”. Türkçeye “kendi kendini gerçekleştiren kehânet” olarak çevriliyor. Kemal Kılıçdaroğlu, masaya adaylığını dayatırken, “his aides” diyebileceğimiz, yaver ya da buyruk erlerince ileri sürülen savlı kehânetlerin de, bir şey kırk defa dillendirilirse olur hesabı, gerçek oluvereceğini düşünmüş olmalı. “Yüzde 60’larla kazanacağız,” ile “İlk cinste bitirelim!” telaffuzlarıyla, bunların böylesi “self-fulfilling prophecy” hâline dönüşeceği bir rüzgâr yaratabildikleri sanısına kapılıyorlardı. Meğer Kemal Bey’in adaylığına dair “Kemal Bey de kazanır,” “En çok o hak ediyor!” yollu telaffuzların gerçeğe dönüşme süreci, Kemal Bey’in adaylığının dayatılabilmesiyle sonlu kaldı. “Kırk defa söylersek herkesi inandırır, gerçek kılarız,” kanısı, geldi, duvara tosladı. Duvar ise hepimizin üzerine çöktü. İlhan Uzgel’in tabiriyle, bu “kaybetme siyasetine” omuz verilmemeliydi, ancak herkeste “değişime” o kadar susamıştı ki, Kemal Bey’in adaylığı bir sefer katılaştıktan sonra kimse hamle etmek istemedi.
YENİLGİYE ORTAK ÇOĞALTMAK
Meral Akşener’in öfkesi haklıydı ve yapılanları görüyor, ama ne yapacağını bilemiyordu. 3 Mart günü bir hışımla masayı terk ettiğinde, çoktan çıkmaza girmişti, çıkmazda debelendi, ancak beyhudeydi. Zati, Oray Eğin’in sözcükleriyle, “seçim bitse de kendi havuz medyamızı kursak diye Kılıçdaroğlu’na gaz veren ikinci sınıf televizyon kanalları” ve müellif demeye daha evvel utanmıyorsak bile artık utandığımız zevat, hücuma hazırdı. Kimileri, “Zinhar, masaya geri alınmamalı!” buyurmaktan bile geri durmadılar. Çok utandık. Meral Hanım yutkundu, hislerini içinde tuttu ve sorumlu davranmaya çalıştı. Çıkmazdan, en az “güçlendirilmiş parlamenter sistem” kadar garip bir diğer “formül” çıkardılar. “Altı artı iki” dediler ve kendine inançsız Kılıçdaroğlu’nun peşine, beş başka genel lider yetmezmiş üzere, bir de iki anakent belediye liderimizi taktılar. Yapılan, mağlubiyete ortak olmak ve ortak yapmaktı. Şimdi Kemal Bey, Sözcü Televizyonunda, “Belediye liderleri da bizimleydi. Sonuç değişmedi,” diyebiliyor. Ekrem ve Mansur Bey’ler, Kemal Bey’in “iyi insan” olduğuna iman ile, vefa borçları olduğunu düşündüler. Halbuki bugün hem Kemal hem de Ekrem Beyefendiler, “Kişiye endeksli düşünmemeliyiz” buyuruyorlar.
“KİŞİYE ENDEKSLİLİK” MESELESİ
Kemal Bey’in “iyi insan” olduğu hakikat değildir ve Gülenistlerin “internet andıcı” diyerek sonradan Türkiye’nin yirmi altıncı genelkurmay liderinin da dâhil edilebildiği bir tutsak alma operasyonu için, “Orada hata var,” diyebilmiş biridir. Subayların hayatta kalanları ve eşlerinden sorulabilir. Bir periyot, “Gülen’in savcı ve hâkimleri” demeye lisanı varmıyor, “iktidarın yargıçları” diyordu. Kemal Bey, “kişi eksenli” derken, kendisinin eleştirilmemesini, başarısızlığı karşısında istifasının istenmemesini bekliyor. Yoksa “Recep Bey” derken de, o Recep Bey’in “Bay Kemal” telaffuzunu benimserken de, ya da “Ben Kemal. Geliyorum!” derken de “kişiye endekslilik” umurunda değildi. Ekrem Bey ise bir yandan Kemal Bey’e vefa borçlu olduğu kanısından sıyrılamayarak onu incitmeme derdinden, öteki yandan ise “Kişileri aşan bir değişim gereksinimi, bir sistem tarifliyoruz,” kelamlarıyla işaret ettiği hakikatten ötürü, “kişiye endeksli olmama” vurgusu yapmak zorunda hissediyor. Meğer hem Kemal Bey’in mağlubiyetine ortak olurken hem de hala incitmekten kaçınırken son derece ferdî ve “kişiye endeksli” hareket etmiş oluyor. Yurt sevgisi ve Türkiye’nin değişim muhtaçlığı, feodal sadakat bağıtlarının üstünde tutulmalıydı ve tutulmalıdır.
“KİŞİYE ENDEKSLİ” DEĞİŞİM DE VEFA DA OLMAZ
3 Mart hadisesinden evvel, Ekrem ya da Mansur Beyefendilerden birinin adaylığı üzerinde uzlaşılabilmiş olsaydı, “İlk cinste bitirelim!” sloganına uygun bir heyecan yaratılabilirdi. İsmini hakikat koymak lazım: Kemal Bey ve “his aides”, isimlerini anmaktan imtina ve haya ederim, inatlarıyla topluma mağlubiyet pompaladılar. Halkın heyecanını yok edip gücünü emdiler. Katalizör değil, mirasyedi olmayı tercih ettiler. Mansur Bey, kendisine olan milliyetçi sevgiye karşın, bir incognito olmayı sürdürdü ve hiç hatip olmadı. Değişim dileğinin katalizörü ve çarpanı olma vazifesi, Ekrem Bey’den diğerine düşmezdi. AKP bunu gördü ve set örerek suyun istikametini çevirdi. Ekrem Bey’in birinci yanlışı burada başladı. “Ahmak” davasını siyasi bir mitinge dönüştürme muvaffakiyetini, bugün “Menzile yürüme konusunda net kararlıyım,” derken, o gün için “menzile yürümede bir adım” hâline getiremedi. Oysa Meral Hanım takviyesini çok açık aşikâr etmiş, işaretlerini ise uzun müddettir vermekteydi. AKP’nin yazdığı senaryoya tutsak düşüldü ve o denli de devam edildi. Bugün Kemal Bey, “İstanbul’u geri veremeyiz,” diyerek bu tutsaklığı sürdürmeye hizmet ediyor. Ekrem Bey CHP genel başkanlığına aday olmayıp gelecek yılki mahallî seçimlere odaklanmaya devam etse bile siyasi yasaklı hale gelebilir. Meğer daha meşhur davanın karar günü aday olarak ortaya çıkmalı ve her türlü engellemeye karşı hodri meydan dediğini bildirmeliydi. Ekrem Bey ve refikaları Dilek Hanım’ın, biri asil ve başkası tedbiren aday ilan edilmeleri halinde, mahkemelerin bu türlü bir yasaklamaya cüret edemeyecekleri, etseler bile AKP açısından son derece sancılı olabilecek önemli bir meşruiyet krizi durumu yaratacakları aşikardı. Kemal Bey’in, niyetli Almanya ziyaretinden dönüşü sonrası görüştüğü Ekrem Bey’e hitaben, tekraren “İstanbul da İstanbul” demesi de boşuna değildi. Ekrem Bey’in bunları gördüğünü biliyor, duyuyoruz. “Kişilere bağlı olmayan değişim ve sistem” vurgusuyla dengeli olmak, “kişilere bağlı” ve geldiğimiz kademede manasızlaşmış vefa prangasını söküp atmak durumundadır. Kemal Bey ile seçimden sonra iki defa görüşen Ekrem Bey’in Ankara’da üçüncü sefer görüşecek olması, akla yalnızca Kemal Bey’in dinleyip dinleyip kendi bildiğini okuduğu sayısız örneği getirmektedir. Davutoğlu’yla 2015’teki “istikşafi” görüşmeler de bu minvaldedir.
“SİSTEM TARİFLEME” İHTİYACI
Ekrem Bey’in bir öbür yapması gereken ise, Kemal Bey ile de tutmadığı görülen, altı boş “sevgi” ve “kalp” siyasetinin terk edilmesidir. Ekrem Bey, kendi sözüyle, birinci defa bir anlayış “tarifliyor”: “Esas olan; sistem değerlidir. Bireylere bağlı değil, kurduğunuz sistem, kurduğunuz anlayış, ortaya koyduğunuz görüşle muvaffakiyet elde edebilirsiniz. … Halkı önceleyen, herkesin almak istediği hizmeti bulabildiği bir süreci, kendine ilişkin bir kurum olduğunu kavrayabilen ve devlet idaresi, kamu idaresi, bir kentin idaresi noktasında bir süreç tanım ediyoruz, bir sistem tarifliyoruz. … Yoksa bireylere bağlı ya da bir belediye liderine ya da bir öndere bağlı süreçler, onun ömrüyle ya da onun müddetiyle kısıtlı kalır. Biz, ülkemizde bir sistem vadediyoruz. Bu bir değişimdir. Yani bu değişim, kalıcı bir değişimdir. … Bu bağlamda ben, bu değişimi var etmenin, başta kendi partim olmak üzere, bütün muhalefetin inşası istikametinde bir durum olduğunu söz ettim ve etmeye devam ediyorum. Ben, ülküleriyle yaşayan bir beşerim. İdeallerimin beden bulduğu siyasi partinin de bu tarafta adım atmasını ısrarla, asla vazgeçmeden istemeye devam edeceğim. Değişim koşuldur. … Menzile yürüme konusunda net olarak kararlıyım. Asla bireylere bağlı bir tertibin değil, kalıcı bir demokrasi nizamının bu ülkede var olması için, bunun partimizde de var olması tarafında kararlıyım.” Buna, bir vakitlerin kullanışlı aptallarının sözünün aksisi yanlışsız olan formuyla, “Evet, ancak yetmez!” demek gerekiyor.
EKREM BEY’E DÜŞEN…
Ekrem Bey’in “tarifliyoruz” dediği “süreç” ve “sistemin” tanımı bu cümlelerde mevcut değil. İpuçları ise İstanbul’daki icraatından sezilebiliyor. Mansur Bey’in eski davacılarla yürümeye çalıştığı yolun aksine, Ekrem Bey İstanbul’da çağdaş toplumsal demokrat belediyecilik anlayışını hayata geçirmeye çaba ediyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları’ndan tutun, mevzuata karşıt işgal sahibi kıyı büfelerine ve kaçak pek çok cemaat, tarikat, vakıf ve dernek yapısına karşı kararlı duruş sergilenmesine varıncaya, halka uygun fiyata karnını doyurabileceği pak ve nezih restoranlar sunmaya dek, bu “sürecin” ve “sistemin” ipuçları sezilebiliyor. Ekrem Bey bunları sloganlara boğmaksızın yapıyor, ama artık daha açık “tariflemesi” gerekiyor. Hele ki, “menzile yürüme konusunda net olarak kararlı” ise, artık ulusal seviyede “tariflemesi” gerekiyor. Mehmet Şimşek ile Hafize Gaye Erkan’dan farklı ne yapacakları merak konusu olan Faik Öztrak, Ali Babacan ve Bilge Yılmaz’ın ötesinde işçi eksenli bir iktisat politik programla ortaya çıkması gerekiyor. Farklı kimliklere açılmayı, o kimliklerin temsilcisi addedilen partilerle at pazarlıklarına girmeksizin, o kitleleri bu partilere mahkûm üzere görmeksizin yapmayı gündemine alması gerekiyor. Michalengelo’ya atfedilen sözdeki üzere, yeni ve hoş bir ittifak için fazlalıkların atılması gerekiyor. Suudi Arabistan ile İran’ın Çin yardımıyla tekrar diplomatik alaka kurmaya çalıştıkları bir dünyada, Namık Tan-Ünal Çeviköz şablonunun ötesine geçebilen bir dış siyaset anlayışını ortaya koyması gerekiyor. Tüm bunları yapabilmesi içinse, kendi tabiriyle, birinci evvel “kişilere bağlılıktan” kurtulması gerekiyor.